ماجرای فاز ۲ خاوران به کجا رسیده است؟

بذرپاش: موضوع زمین‌های شهرک خاوران یک مشکل کهنه تاریخی است/ به معاونت شهرسازی ماموریت دادم تا مساله را حل کنند

به گزارش فلق پرس به نقل از رسانه ها؛ وزیر راه و شهرسازی اخیرا در یک نشست خبری در خصوص مشکلات مربوط به تحویل قطعات و تعیین تکلیف خریداران فاز دو شهرک خاوران تبریز گفت: من به معاونت شهرسازی ماموریت دادم، یکی دو ماه است داریم روی موضوع کار می‌کنیم تا حل کنیم. مردم درست می‌گویند منتها اول کسانی که این زمین‌ها را (شهرداری منطقه ۹ تبریز) به مردم فروختند کار نادرستی کردند؛ آن‌ها زمین را در خارج از محدوده شهری به مردم دادند و الان می‌خواهند ساخت و ساز انجام بدهند، ولی خارج از محدوده است. ما باید زمین را به محدوده شهری اضافه کنیم حالا با این اضافه کردن نباید طرح تفصیلی شهر بهم بخورد و سرانه‌های شهری را هم ببینیم.

ماجرای فاز ۲ خاوران از کجا آغاز شد؟

زمین‌های فاز ۲ خاوران تبریز حکایتی از درد ۵ هزار و ۲۰۰ خانواده‌ای دارد که آغاز ماجرایشان به سال ۱۳۸۹ برمی‌گردد؛ احتمالا این خانواده‌ها هیچ وقت فکرش را هم نمی‌کردند که تحویل ۱۹۰ متر زمین مسکونی در عوض هزار متر زمین کشاورزی در حد شرقی زرنق تبریز که باید توسط شهرداری منطقه ۹ انجام می‌شد اینقدر طول بکشد، که اگر می‌دانستند شاید دست به چنین معامله‌ای نمی‌زدند و به کشاورزی در زمین‌های خود مشغول می‌شدند.

سال ۱۳۸۹ بود که شهرداری تبریز با اجازه کتبی از استانداری و مصالحه‌ای که با مالکین زمین‌های زراعی منطقه زرنق انجام داد، قرار شد به ازای گرفتن هزار متر زمین کشاورزی از مالکین، ۱۹۰ متر زمین مسکونی (۱۹ درصد) و تفکیک شده در منطقه فاز ۲ خاوران به هر نفر تحویل دهد؛ برای این معامله ۵ هزار ۲۰۰ نفر زمین‌های خود را تحویل دادند و بنا بود شهرداری حداکثر تا مدت زمان ۱۰ سال ۱۹۰ متر را به آن‌ها تحویل دهد و در صورت عدم تحویل، مالکان زمین‌های کشاورزی حق فسخ داشته باشند.

گره اول: تعلل شهرداری یا تغییر وضعیت باسمنج؟

استاندار آذربایجان شرقی که از فاز ۲ خاوران به عنوان استخوانی لای زخم از دولت‌های قبل یاد کرد، در پاسخ به سوال مجری برنامه دادستان در خصوص این مسئله گفت: وقتی پرونده این پروژه را مطالعه کردم متوجه شدم سال ۱۳۸۹ مجموعه‌ای از اراضی را تعریف کرده‌اند که به مردم تحویل دهند، ۵ هزار ۲۰۰ نفر ثبت‌نام کردند و زمینی که در آنجا موجود است کمتر از هزار و ۵۰۰ واحدی است که می‌شود به مردم تحویل داد، یعنی ۳ برابر بیشتر از ظرفیت مساحت زمین، این مشکل مبنایی و اساسی ما را گرفتار کرده است.

حال سوال اینجا است، آیا شهردار آن زمان که با اجازه کتبی از استانداری زمین‌های کشاورزی را از مالکان تحویل گرفت و احتمالا بعد از ۱۳ سال سند‌های آن‌ها را تنظیم کرده است، نمی‌دانست به مقدار لازم زمین برای تحویل به ۵ هزار ۲۰۰ نفر را ندارد؟ و بهتر نبود زمین مورد نیاز را تامین و بعد دست به چنین معامله‌ای می‌زد؟

البته اخیرا با الحاق زمین به آن منطقه مشکل کمبود اراضی حل شده است و استاندار آذربایجان شرقی در برنامه دادستان در خصوص الحاق زمین به فاز ۲ خاوران به این موضوع اشاره کرد: ما به شورای عالی مسکن کشور پیشنهاد دادیم تا بخشی به اراضی فاز ۲ خاوران الحاق شود و این هم پذیرفته شد، تقریبا مراحلش طی شده است و با دستور مستقیم رئیس جمهور ما این ۵ هزار ۲۰۰ خانوار را به صورت قطعی زمینشان را تحویل خواهیم داد.

تعلل شهرداری، گره فاز ۲ خاوران را کور کرد

فاز ۲ خاوران از سال ۱۳۸۹ تا اواخر دولت دوازدهم در محدوده تبریز و بین اراضی زرنق، باغ یعقوب از حد شرقی جاده زرنق و بالاتر از آزاد راه تبریز به زنجان قرار داشت؛ این زمان تقریبا ۱۰ ساله بهترین فرصت بود تا شهرداری منطقه ۹ تبریز طبق متن مصالحه کار‌های تحویل اراضی مسکونی را انجام دهد، اما تقریبا در سال ۱۴۰۰ گره‌های این ماجرا با تعلل شهرداری در تحویل زمین‌ها به مرور بیشتر و عملا با یک اتفاق کور شد.

مشکل و گره اصلی از این کلمه آغاز شد: باسمنج، نامی آشنا در بین اهالی آذربایجان شرقی که در سال ۱۴۰۰ به یک موضوع قابل بحث و نزاع در بین مردم و مسئولین تبریز تبدیل و دل نگرانی مالکان را بیشتر کرد.

بر اساس مصوب جلسه هیات وزیران در تاریخ ۲۷ تیرماه ۱۴۰۰ در خصوص «تقسیمات کشوری در شهرستان تبریز استان آذربایجان شرقی» به پیشنهاد شماره ۲۱۰۶۵۲ مورخ ۲۴ اسفندماه ۹۹ وزارت کشور در شهرستان تبریز، یک بخش به نام باسمنج از ترکیب ۲ دهستان مهران‏رود و میدان‏چای با مرکزیت شهر باسمنج باید ایجاد شود.

این مصوبه هیات وزیران در حالی است که در سال ۹۱ و با تصویب شورای وقت شهر تبریز مصوبه الحاق باسمنج به شهر تبریز به تصویب رسیده و بعد از مدتی نیز شورای عالی معماری و شهرسازی نیز این الحاق را تائید کرد.

با بخش شدن باسمنج، زمین‌های فاز ۲ خاوران از تبریز خارج و در حریم بخش جدید باسمنج قرار گرفت و همین موضوع کافی بود تا مالکان برای رسیدن به حق خود علاوه بر شهرداری منطقه ۹ تبریز به مسئولین بخش جدید هم مراجعه کنند و بیشتر پاس کاری شوند.

روح‌الله رشیدی، رئیس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر تبریز نیز در آن زمان در پست اینستاگرامی نوشت: یکی از مصوبات عجولانه‌ی دولت دوازدهم، آن هم در آخرین روز‌های استقرارش، تصویب ایجاد بخش باسمنج در همسایگی تبریز بود. [با این موصوبه]بخش وسیعی از املاک شهرداری تبریز در حریم بخش باسمنج قرار می‌گیرد و هرگونه کاربری و بهره‌برداری از این املاک، منوط به اجازه‌ی بخشداری و شهرداری باسمنج خواهد بود! این مسئله، نقداً موجب تضییع حقوق مردم تبریز می‌شود.

با اعلام افتتاح بخشداری و نصب بخشدار جدید این شهر، اعضای شورای شهر تبریز نسبت به این امر واکنش نشان داده و خواستار لغو این مصوبه پیش از اجرایی شدن آن بودند، چرا که با کاهش حریم شهر تبریز، زمینه برای گسترش این شهر کاهش یافته و بخش اعظمی از اموال و تملک‌های شهرداری تبریز با مشکل وجود در حریم باسمنج مواجه می‌شوند.

به عقیده برخی در آن زمان با تغییر وضعیت باسمنج به عنوان سومین بخش شهرستان تبریز که در ۱۰ کیلومتری جنوب شرق آن قرار دارد، منجر به توقف گسترش و توسعه شهرسازی در تبریز می‌شد و به همین دلیل اعضای شورای شهر تبریز و برخی کارشناسان امر اعتراض خود را نسبت به این اقدام اعلام کردند و در مقابل این گروه برخی دیگر موافق این اقدام بودند و دلایل خود را بیان می‌کردند.

بخش شدن باسمنج از همان روز‌های ابتدایی تا به امروز جنجال فراوانی را در پی داشته است؛ اگر چه تعدادی نیز از آن استقبال کرده و برخی دیگر مخالف هستند، اما آنچه روشن است دود این تغییر وضعیت در چشم هر شخصی نرفته باشد، ۵ هزار و ۲۰۰ مالک را بسیار آزرده است.

قطعا اگر شهرداری در طی ۱۰ سال طبق مصالحه‌ای که داشته زمین‌های مسکونی را به مالکان تحویل می‌داد و تعلل نمی‌کرد، قبل از بخش شدن باسمنج تلکیف ماجرا مشخص می‌شد و شاید مالکان الان در منازل خود سکونت داشتند